نظریات داروینی بیرونی هشتصد سال پیش از داروین

بررسی هستی‌شناسانۀ نظریات چارلز داروین و میشل فوکو

این مقاله در صدد تحلیلِ هستی‌شناسانۀ نظریات چارلز داروین و میشل فوکو با هدف دست‌یابی به وجوه اشتراک بین آن دو است. در نگاه نخستْ مقایسۀ چارلز داروین با میشل فوکو مقایسه‌ای ناهمگون است و شاید در بهترین حالت بعید به نظر ‌آید؛ زیرا از یک سو، شالودۀ تفکر فوکویی را که یکی از پایه‌های اصلی جنبش «پسامدرن» است، مفهوم نسبی‌گرایی (relativism) شکل می‌دهد؛ از سوی مقابل، تفکر داروینی، یا همان داروینیسم، به‌عن...

گزارشی از نسخه‌ای در رد نظریات مادی‌گرایانه داروین متعلق به دورۀ قاجاریه (1330ق)

نخستین رساله‌ای که در نقد نظریۀ‌ داروین، به فارسی نوشته و در سال 1298ق منتشر شد، نیچریه سید جمال‌الدین اسدآبادی است. رساله‌ای دیگر نیز در سال 1299ق با عنوان آیات بینات به قلم آیت‌اللّه محمدحسین شهرستانی به فارسی نوشته شده است. سپس کتاب مفصل آیت‌اللّه محمدرضا نجفی اصفهانی، که در سال 1331ق و با عنوان نقد فلسفه داروَن منتشر شده است، ظاهراً سومین اثر مطالعه شده در بررسی نظریۀ داروین است. مرآت العقل اثر...

تکامل داروینی و اتئیسم؛ بررسی و نقد استنتاج اتئیسم از تکامل داروینی

امکان تبدل انواع داروینی از منظر فلسفه صدرایی

وجودشناسی در دو حوزۀ علوم طبیعی و فلسفی توسط داروین و ملاصدرا از تأثیرگذارترین نظرات در گسترۀ هستی­شناسی است که به چگونگی تغییر موجودات مادی و تبدیل انواع آن پرداخته ­است. هر دو دانشمند موجودات مادی را تغییرپذیر می­دانند و قائل به تبدیل انواع­ هستند، با این تفاوت که داروین معتقد است موجودات زنده به جهت قابلیت تغییرپذیری می­توانند از طریق جهش ژنی و تغییرات وابسته و با مساعدت انتخاب طبیعی و انتخا...

یک داروینی چپ‌گرا، سهلی ممتنع

بی‌تردید به بررسی هر موضوعی در علوم انسانی عصر حاضر که بپردازیم نمی‌توان اثر نظریه‌ی تکامل داروین بر آن موضوع را نادیده انگاشت. از زمانی که مبانی نظریه‌ی تکامل و انتخاب طبیعی بر تعمیم یک نظریه‌ی اقتصادی راستگرا سامان گرفت زمان بسیاری گذشته‌است اما هنوز چپ‌گرایانی مادی‌انگار هستند که برای یافتن خوانشی قابل سازش با نظریه‌ی تکامل در تلاش‌اند. امیدهای چنین چپ‌گرایانی شاید با نظریات متأخر تکاملی و ب...